Khi nào cần nội soi soi dạ dày? Khi nhận thấy các triệu chứng bất ổn về đường tiêu hóa trên như: đau ở vùng xương ức, vị trí thượng vị dạ dày, ợ chua, ợ hơi,… nhiều người vẫn có thói quen tự mua thuốc điều trị. Sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ tiềm tàng nhiều rủi ro, không chỉ không khỏi mà bệnh còn có thể tiến triển nặng gây biến chứng nguy hiểm. Thăm khám và nội soi dạ dày là phương pháp an toàn, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý ở tiêu hóa trên để từ đó có hướng điều trị kịp thời, hiệu quả.
Nội soi dạ dày là gì?
Nội soi dạ dày hay nội soi bao tử là thủ thuật đưa ống soi (mềm, kích thước nhỏ, trên đầu có gắn chiếu sáng và camera thu hình) vào bên trong đường tiêu hóa, mục đích để quan sát thực quản, dạ dày, hành tá tràng và tá tràng.
Nội soi dạ dày để chẩn đoán bệnh lý của ống tiêu hóa trên, đặc biệt là ung thư. Thông qua nội soi, bác sĩ có thể phát hiện tổn thương nghi ngờ và làm sinh thiết tổn thương gửi giải phẫu bệnh để chẩn đoán bệnh lý ở mức tế bào giúp phát hiện ung thư sớm. Ưu điểm của phương pháp này là chẩn đoán được hầu hết các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa, dạ dày, độ chính xác cao, tầm soát ung thư dạ dày hiệu quả.
Khi nào cần nội soi dạ dày?
Quý Khách nên nội soi dạ dày khi nằm trong bất kỳ trường hợp nào dưới đây:
- Khi đi khám sức khỏe tổng quát: Nội soi dạ dày được chỉ định thực hiện nhằm phát hiện các bệnh liên quan đến tiêu hóa, dạ dày; phát hiện vi khuẩn Hp,… Người khỏe mạnh, không có triệu chứng, không được chỉ định cũng có thể tự nguyện đăng ký nội soi với mục đích tầm soát, phát hiện và điều trị sớm (nếu có) các bệnh về hệ tiêu hóa.
- Khi có các triệu chứng bất thường: Đau vùng xương ức, đau vùng thượng vị, buồn nôn hoặc nôn, đầy bụng, khó tiêu, đi ngoài ra máu, thường xuyên ợ chua, ợ hơi, chán ăn, khó tiêu, cảm giác trào ngược, đau nóng rát thượng vị dạ dày, viêm họng kéo dài, ho kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân,…
- Người có tiền sử mắc các bệnh về dạ dày: Quý Khách từng bị đau dạ dày, hoặc từng điều trị các bệnh lý liên quan đến thực quản – dạ dày – tá tràng, muốn xem xét, đánh giá lại kết quả điều trị thì nên đi nội soi dạ dày. Vậy khi nào cần nội soi dạ dày và bao lâu thực hiện nội soi thì phù hợp? Theo khuyến cáo, nên kiểm tra định kỳ mỗi 2 năm 1 lần, tùy theo mức độ bệnh. Quý Khách cũng nên đăng ký nội soi dạ dày nếu trong gia đình có người có tiền sử mắc các bệnh về dạ dày như nhiễm khuẩn Hp, viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng,…
- Người cần xét nghiệm sinh thiết hoặc điều trị một số bệnh lý như: Cắt bỏ polyp, giãn thực quản, loại bỏ dị vật,… thông qua việc nội soi dạ dày thì sẽ được bác sĩ chỉ định.
- Người thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao mắc các bệnh lý đường tiêu hóa: Người thừa cân, béo phì, thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích,… Trong thuốc lá, rượu, bia, cafe… đều chứa các chất có hại cho sức khỏe. Nếu sử dụng nhiều, thường xuyên sẽ làm tăng áp lực Carbon Dioxide trong dạ dày, làm trầm trọng thêm các ổ viêm (nếu có), đây là nguyên nhân gây loét dạ dày, thủng dạ dày, thậm chí là ung thư dạ dày. Những người thuộc nhóm này cần đăng ký thăm khám, nội soi dạ dày hoặc tầm soát ung thư dạ dày định kỳ, đồng thời cố gắng loại bỏ các thói quen xấu ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe bản thân.
Nội soi dạ dày là phương pháp an toàn, không có chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ có thể sẽ không chỉ định nội soi dạ dày cho những người thuộc các nhóm sau:
- Người bị bỏng dạ dày do axit, người có lỗ thủng dạ dày, tâm thần rối loạn, người bị nhồi máu cơ tim mới, bị suy tim, suy hô hấp,…
- Khi đã ăn no, việc quan sát các tổn thương trong dạ dày không chính xác.
7 triệu chứng bác sĩ khuyên nên đi nội soi dạ dày
Mọi biểu hiện bất thường bên ngoài đều có thể là lời cảnh báo về bệnh lý bên trong. Quý Khách nên đăng ký thăm khám nội soi dạ dày khi thấy bất kỳ triệu chứng nào dưới đây.
7 triệu chứng bác sĩ khuyên nên đi nội soi dạ dày:
- Đau thượng vị
- Buồn nôn, nôn sau khi ăn
- Ợ chua, ợ nóng kéo dài
- Khó tiêu, đầy bụng sau ăn
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Thiếu máu không rõ nguyên nhân
- Ói ra máu, đi cầu phân đen
Nội soi dạ dày khi có triệu chứng đau thượng vị
Đau thượng vị đề cập đến cơn đau xuất hiện ở giữa 2 bên xương sườn, dưới xương ức và trên rốn. Rất nhiều Quý Khách gặp phải tình trạng này. Có người đau âm ỉ, kéo dài; có người đau thắt, đau nhói; có cơn đau chỉ diễn ra nhất thời nhưng lặp lại và không dứt… Đây đều là những lời cảnh báo về tình trạng sức khỏe đang gặp vấn đề, người bệnh cần thiết phải đi thăm khám để biết chính xác bệnh lý.
Phần lớn các nguyên nhân chính gây đau thượng vị đến từ các bệnh lý thuộc đường tiêu hóa trên như thực quản, dạ dày và một phần tá tràng. Một số bệnh lý có thể gây đau thượng vị bao gồm: Chứng khó tiêu, trào ngược dạ dày – thực quản, viêm thực quản, đau bao tử, thoát vị cơ hoành, viêm ruột thừa, không dung nạp lactose, ung thư dạ dày,…
Buồn nôn, nôn sau khi ăn dấu hiệu cảnh báo cần nội soi dạ dày
Buồn nôn hoặc nôn ói sau khi ăn là phản ứng tự vệ của dạ dày, nhằm mục đích tống các tác nhân gây hại ra ngoài. Điều này xảy ra có nghĩa là môi trường trong dạ dày không còn ổn định. Cảm giác buồn nôn có thể là dấu hiệu của bệnh lý hoặc do nhiều nguyên nhân khác. Triệu chứng có thể xảy ra bất cứ lúc nào, với nhiều mức độ từ nhẹ khi người bệnh chỉ cảm thấy khó chịu trong dạ dày cho đến nặng khi người bệnh cảm thấy khó chịu kéo dài kèm theo nôn trớ, nôn ói, đau bụng,…
Nguyên nhân gây buồn nôn và nôn có thể liên quan tới hệ thần kinh, hệ tiêu hóa, thai kỳ, tình trạng nhiễm trùng,… Buồn nôn sau khi ăn có thể là dấu hiệu khi bị dị ứng, ngộ độc thực phẩm, cúm dạ dày, bệnh lý ở hệ tiêu hóa (như bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, viêm tụy, các bệnh về túi mật,..), do mang thai, hoặc do thói quen ăn uống không điều độ. Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây buồn nôn, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, không tự ý sử dụng thuốc điều trị khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Cần nội soi dạ dày khi bị ợ chua, ợ nóng kéo dài
Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng là tình trạng thường gặp, nguyên nhân do axit trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, thường xuyên sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe, gây viêm thanh quản, viêm họng. Ngoài ra, một số bệnh lý khác cũng khiến Quý Khách bị ợ nóng như viêm dạ dày, loét dạ dày, ung thư dạ dày, sỏi mật, bệnh tim mạch,…
Khó tiêu, đầy bụng sau ăn có thể cần nội soi
Tình trạng này không hiếm gặp, nhưng đừng xem thường, bởi rất có thể đó là triệu chứng của các bệnh lý tiêu hóa, như: Trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét dạ dày – tá tràng, ung thư dạ dày… Các bệnh rối loạn chuyển hóa, như: Cường giáp, đái tháo đường… hoặc do nhiễm vi khuẩn Hp.
Cần nội soi dạ dày khi bị sụt cân không rõ nguyên nhân không?
Nếu thấy trọng lượng cơ thể sụt giảm khoảng 5% so với tổng cân nặng trong thời gian từ 6 – 12 tháng mà không rõ nguyên nhân mà không do thay đổi chế độ ăn uống hoặc thói quen tập thể dục, không bao gồm sụt cân do một bệnh lý đã biết hay do tác động của điều trị (ví dụ: điều trị lợi tiểu trong suy tim) thì người bệnh nên đi khám ngay.
Sụt cân không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiêu hóa lành tính (loét dạ dày – tá tràng, bệnh celiac, bệnh viêm ruột,..), bệnh ác tính (ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư tá tràng, ung thư phổi,…) và một số bệnh nội tiết, nhiễm trùng,… Vì vậy việc đến các cơ sở y tế, bệnh viện để thăm khám, nội soi dạ dày, đại trực tràng là hết sức cần thiết đối với người bị sụt cân không rõ nguyên nhân.
Thiếu máu không rõ nguyên nhân có nên nội soi dạ dày?
Người bị thiếu máu thường có các triệu chứng như mệt mỏi, hồi hộp, tim đập nhanh, suy nhược, khó thở, da nhợt nhạt, xanh xao,… Thiếu máu có thể xuất hiện tạm thời hoặc kéo dài tùy thuộc vào nguyên nhân. Người bệnh cần đến gặp bác sĩ thăm khám vì các biểu hiện thiếu máu có thể là cảnh báo của một bệnh mạn tính nghiêm trọng.
Một số nguyên nhân gây mất máu cấp tính, bao gồm:
- Mất máu khi sinh con.
- Các bệnh lý tiêu hoá có thể dẫn đến xuất huyết đường tiêu hóa trên bao gồm: viêm/loét dạ dày – tá tràng, dị dạng mạch (giãn mạch), viêm thực quản, chảy máu đường mật,…
- Các bệnh lý tiêu hoá có thể dẫn đến xuất huyết đường tiêu hóa dưới bao gồm: nứt kẽ hậu môn, ung thư đại – trực tràng, polyp đại tràng, bệnh túi thừa, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, trĩ nội,…
- Sau chấn thương hoặc sau phẫu thuật.
Một số nguyên nhân gây mất máu mạn tính, bao gồm:
- Sử dụng thuốc chống viêm không steroid kéo dài có thể gây loét dạ dày và viêm dạ dày.
- Khối u bàng quang.
- Ung thư đại – trực tràng hoặc polyp đường tiêu hóa.
- Kinh nguyệt ở nữ giới, đặc biệt khi có cường kinh, tình trạng này có thể liên quan đến bệnh u xơ tử cung.
- Ung thư thận.
- Loét dạ dày hoặc ruột non dẫn đến xuất huyết đường tiêu hoá trên.
Ngoài ra, tình trạng thiếu máu có thể xảy ra do giảm sản sinh hồng cầu. Chính vì thế, khi có các triệu chứng thiếu máu, người bệnh nên đến các trung tâm nội soi tiêu hóa gần nhất để được thăm khám và điều trị bệnh kịp thời.
Ói ra máu, đi cầu phân đen
Đi ngoài ra phân có màu đen thường biểu hiện vị trí mất máu ở đường tiêu hóa trên như thực quản, dạ dày hay tá tràng. Đôi khi, xuất huyết ở ruột non hay đại tràng phải cũng có thể dẫn đến tiêu ra phân đen. Nguyên nhân gây nôn ra máu do nhiều yếu tố khác nhau đến từ thói quen nghiện rượu bia, các bệnh lý về đường tiêu hóa đặc biệt là ung thư dạ dày, hậu quả của chấn thương hoặc do sử dụng thuốc, nuốt phải dị vật.
Nôn ra máu và đi ngoài phân đen đều là các triệu chứng cảnh báo xuất huyết ở đường tiêu hóa người bệnh cần đi nội soi dạ dày sớm để có biện pháp điều trị kịp thời.
Qua các thông tin chia sẻ trên có lẽ Quý Khách đã nắm được khi nào cần nội soi dạ dày. Đối với những người có một hoặc một số triệu chứng kể trên, việc nội soi giúp xác định chính xác bệnh lý, từ đó sẽ có phác đồ điều trị phù hợp. Với những người không có triệu chứng hoặc sức khỏe bình thường, việc nội soi không chỉ giúp phát hiện sớm các bệnh lý (nếu có), mà còn tầm soát ung thư tiêu hóa hiệu quả.
Hướng dẫn trước khi nội soi dạ dày
Trước khi nội soi dạ dày, Quý Khách cần lưu ý những điều sau để có kết quả thăm khám chính xác nhất:
- Nhịn ăn: Trước khi nội soi dạ dày không được ăn tối thiểu 6 tiếng; trường hợp bị hẹp môn vị thì nhịn ăn từ 12 – 24 tiếng trước khi nội soi. Đây là hoạt động hết sức cần thiết, bởi nếu thức ăn còn sót lại trong dạ dày sẽ khiến người bệnh bị ngạt thở, trào ngược; việc quan sát cũng không chính xác do không có không gian để thu nhận hình ảnh.
- Không uống nước có màu: Cùng khoảng thời gian với nhịn ăn, người bệnh không nên uống sữa, các loại nước có màu (nước ép hoa quả, nước ngọt, cafe…), uống thuốc cản quang… trước khi thực hiện nội soi, vì sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng quan sát, dẫn đến chẩn đoán không chính xác.
- Khai báo tiểu sử bệnh lý: Người bệnh nên khai báo đầy đủ tiểu sử bệnh lý cá nhân (Tim mạch, rối loạn tinh thần, bệnh phổi mãn tính, rối loạn đông máu), cũng như các trường hợp dị ứng thuốc (nếu có). Người đang mang thai hoặc cho con bú cũng nên khai báo thông tin đầy đủ với bác sĩ để được tư vấn. Nếu người bệnh cần thực hiện nội soi dạ dày gây mê thì cần có người nhà đi cùng.
- Hạn chế sử dụng đồ ăn cay nóng sau nội soi: Để tránh làm tổn thương niêm mạc sau khi thực hiện nội soi dạ dày, người bệnh nên hạn chế ăn đồ cay nóng. Có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng: Chướng bụng, đau họng, bí tiểu, buồn nôn… và sẽ biến mất trong khoảng 24 tiếng.
Triệu chứng đau họng sau khi nội soi dạ dày
Sau nội soi dạ dày có thể gặp triệu chứng đau họng do:
- Ống nội soi cứng: ống nội soi cứng sẽ khó di chuyển vì thế rất dễ va chạm vào họng và gây cảm giác đau họng sau khi nội soi, thậm chí còn kèm theo biểu hiện nôn và khó chịu.
- Do xước niêm mạc họng cạnh amidan: thường gặp ở các bệnh nhân viêm amidan cấp tính và mạn tính, khiến amidan phình và sưng to hơn nên trong khi luồn ống sẽ va chạm vào gây tổn thương amidan, gây cảm giác đau họng sau nội soi.
- Do thao tác trong quá trình nội soi: Quý khách nên tham khảo các cơ sở y tế uy tín, bác sĩ có chuyên khoa tiêu hóa có kinh nghiệm để thao tác không gây đau họng sau khi nội soi.
Đau họng sau khi nội soi dạ dày thường không gây ra vấn đề gì nguy hiểm, người được nội soi cần nghỉ ngơi và có một chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lí để hạn chế và khắc phục những cơn đau họng. Một số phương pháp giúp làm dịu cảm giác đau họng sau khi nội soi gồm:
- Chú ý vệ sinh sạch sẽ khoang miệng bằng cách súc miệng và họng bằng nước muối sinh lý để tránh nguy cơ bị nhiễm trùng.
- Không nên khạc nhổ, ho mạnh gây tác động mạnh tới niêm mạc họng và gây đau đớn nhiều, thậm chí còn dẫn tới tình trạng chảy máu họng.
- Không ăn những thức ăn cứng, cay nóng,… vì có thể làm cho tình trạng tổn thương trở nên trầm trọng hơn.
- Nên dùng các thức ăn lỏng như: cháo loãng, súp hay uống sữa nguội.
- Không nên dùng đá lạnh, dùng các đồ kích thích như: bia, rượu, trà, cà phê, thuốc lá,…để tránh gây kích thích niêm mạc họng, gây đau và viêm nhiễm.
- Kiêng một số loại trái cây có tính axit cao như: cam, bưởi, chanh, xoài…
Nội soi dạ dày là thủ thuật khá an toàn, rất nhiều người đã thực hiện, bởi vậy Quý Khách không nên quá lo lắng khi được bác sĩ chỉ định hoặc tự nguyện thực hiện dịch vụ này. Nên giữ tâm trạng bình tĩnh, tránh kích động dẫn đến cảm giác khó chịu, tổn thương trong quá trình nội soi. Ngoài ra, Quý Khách cũng nên tìm hiểu các địa chỉ phòng khám nội soi dạ dày uy tín trước khi thực hiện, tham khảo giá nội soi dạ dày và bác sĩ thực hiện để được chăm sóc và phục vụ tốt nhất.
Cách phòng ngừa triệu chứng đau họng sau khi nội soi dạ dày
Nội soi dạ dày không đau là giải pháp giúp khách hàng cảm thấy thoải mái và có cảm giác như trải qua một giấc ngủ ngon. Trong quá trình nội soi không đau, Quý Khách hoàn toàn không đau đớn, không gặp phải bất kỳ sự khó chịu nào trong quá trình nội soi, từ đó không gây triệu chứng đau họng sau khi nội soi.
Khi có kết quả chẩn đoán, xác định được bệnh lý, nếu phát hiện bệnh, Quý Khách nên thực hiện điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời, tiến hành kiểm tra lại sau đợt điều trị để đánh giá kết quả điều trị và tình trạng sức khỏe bản thân.
Doctor Check là trung tâm nội soi dạ dày đầu tiên tại Việt Nam chuyên sâu tầm soát và chẩn đoán ung thư tiêu hóa sớm. Với trang thiết bị hiện đại, cùng đội ngũ Bác sĩ chuyên gia trong lĩnh vực tiêu hóa, Doctor Check tự hào với quy trình nội soi, tầm soát ung thư tiêu hóa đạt chuẩn thế giới cho kết quả nhanh, đồng nhất, giảm tỉ lệ bỏ sót bệnh với độ chính xác từ 95% – 99%.
Tài liệu tham khảo
- Institute for Quality and Efficiency in Health Care. What happens during a gastroscopy? 30 06 2015. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK310264/ (đã truy cập 03 31, 2022).
- Tidy, Colin. Gastroscopy. Biên tập bởi John Cox. 09 03 2018. https://patient.info/digestive-health/dyspepsia-indigestion/gastroscopy-endoscopy (đã truy cập 03 31, 2022).